Religia to ponowne duchowe połączenie
Dziesiąty dyskurs Sathya Sai Baby wygłoszony podczas letnich kursów Summer Showers w 1979 r.
Bezinteresowna miłość jest źródłem szczęścia,
prawdy, pokoju, poświęcenia, wytrwałości i wszystkich innych wyższych wartości
życia. Bez premy, absolutnej niesplamionej formy miłości, nie ma ochrony ani
bezpieczeństwa. O odważni synowie Bharatu, pamiętajcie, że miłość jest bardziej
fundamentalna niż inne moralne wartości!
Różnych rodzajów życia i żywych organizmów
jest nieskończona mnogość. Rzeczywistość ludzkiej egzystencji ma trzy główne
kategorie, mianowicie: rzeczywistość empiryczna, rzeczywistość iluzoryczna i
rzeczywistość absolutna. Odpowiadają one trzem poziomom świadomości; są to: dźagrata, czyli świadomość stanu
przebudzenia, swapna, czyli
podświadomość snów oraz suszupti,
czyli nieświadomość głębokiego snu. Fale na wodzie są bardziej rzeczywiste niż
piana na brzegu morza. Podstawowa substancja wody jest z kolei bardziej
rzeczywista niż fale. Podobnie, duchowe życie jest bardziej rzeczywiste niż
życie materialne. To przyziemne życie jest z kolei bardziej rzeczywiste niż sny
podświadomego umysłu. Przezroczystość, słodycz i płynność są naturalnymi
właściwościami wody. Te same cechy przechodzą do pewnego stopnia na fale wodne
i pianę na brzegu.
Sat-ćit-ananda (prawda-świadomość-błogość) jest kutasthą (czymś niezmiennym). Sat-ćit-ananda reprezentuje łączną
rzeczywistość prawdy, świadomości i błogości. Kutastha zaś to niemodyfikowalna i nieśmiertelna rzeczywistość. Sat-ćit-ananda jest wszechobecną
rzeczywistością odbitą w podświadomości snów, w świadomych działaniach
doczesnego świata i nadświadomych przeżyciach w sferze duchowości. Piana
pochodzi z fal, a fale z wody. Podobnie, świadomość wynika z podświadomości, a
podświadomość z nadświadomości. W tym kontekście kutastha odnosi się do niezmiennego i wiecznego pierwiastka duchowości.
Kim jest to niezmienne i nieruchome Istnienie?
Jest nim czysty pierwiastek Iśwary, uosobiona i skonkretyzowana
abstrakcja, o której wiedzę można zdobyć tylko przez zrozumienie rzeczywistości
atmy. Na hi dźńanena sadriśam pawitram iha widjate (na tym świecie nie istnieje nic tak świętego jak dźńana)
– powiedział Kriszna. Dźńana, czyli duchowa mądrość, pozwala dźiwatmie, czyli indywidualnej duszy,
połączyć się z Paramatmą, czyli
kosmiczną duszą. Każdy musi starać się zrozumieć jedność atmy i Paramatmy. W tym
zawiera się cała esencja duchowości nauczanej przez Krisznę. Możecie opanować
dowolnie wiele umiejętności, ale jeśli nie potraficie pojąć jedności atmy i Paramatmy, skończycie jako beznadziejni nihiliści. Co jest dobrego z nabycia wszelkich rodzajów
wiedzy?
Kto zdoła zmienić przeznaczenie wypisane na
czole człowieka?
Wypełniając głowę wszelkiego rodzaju złymi
ideami, pozbawisz się własnej zdolności rozróżniania i inteligencji.
Poeta telugu Wemana skomponował wiele takich
dwuwierszy i czterowierszy, które zwięźle streszczają cały system filozofii i
pełny kodeks moralności.
Czemu wypychasz swoją głupią głowę wszelkiego
rodzaju uczonymi rupieciami? Dlaczego zabijasz siebie nadmierną nauką? Zrozum
tę wieczną prawdę, która uczyni cię nieśmiertelnym.
Możesz nauczyć się wszystkich sztuk i dyscyplin
wiedzy. Możesz nazwać się wszechstronnym geniuszem i wszystkowiedzącym
omnibusem. Ale, jeśli nie poznasz swojej Jaźni, ciągle będziesz tylko uczonym
głupcem.
Podły człowiek bez moralnych skrupułów może dużo
czytać, ale nigdy nie porzuci swojej nikczemności.
Możesz przeczytać wszystkie książki świata.
Możesz stać się tylko dzielącym włos na czworo i pedantycznym panditem. Z
książek nigdy nie zdołasz nabyć duchowej mądrości i całościowej wiedzy. Taka
książkowa wiedza może pozwolić ci się wyżywić, ale książki nigdy nie odsłonią
ci wizji twojej własnej boskiej atmy.
Dotknięty ubóstwem Narada musiał stawić czoła
licznym trudnościom. Stał się ofiarą głębokiej mentalnej depresji. Opanował on
wszystkie 64 nauki starożytności, jednak nie zaznał spokoju umysłu. W końcu
udał się do Sanatkumary, który zdiagnozował dolegliwość Narady i zalecił mu
ścieżkę samorealizacji. Kriszna w Bhagawad
Gicie ujawnia ezoteryczną, lecz prostą ścieżkę samorealizacji prowadzącą do
osiągnięcia trwałego spokoju i nieustannej błogości.
Sanatkumara wprowadził Naradę w duchowe
doświadczenie utożsamiania indywidualnej atmy
z uniwersalną Paramatmą. Posłużył się
najwznioślejszą z mantr służących duchowemu wyzwoleniu. Nagłe, gruntowne i
intuicyjne rozpoznanie wrodzonej promiennej boskości przenikającej mikrokosmos
i makrokosmos jest najwyższym wyzwalającym przeżyciem.
Mikrokosmos i makrokosmos są nasycone tą samą
stwórczą energią Paramatmy. Ta mistyczna energia jest znana mędrcom. Zamknij
drzwi zewnętrznemu postrzeganiu i spojrzyj w głąb. Wyjdź ponad bariery myśli.
Podróżuj górską ścieżką, osiągnij szczyt i posłuchaj pierwotnego dźwięku pranawy. Wyjdź z ciemnej nocy duszy, a zstąpi na ciebie
boska łaska.
Wysadzany gwiazdami firmament jest bezgraniczny.
Nawet nieuzbrojonym okiem możemy zobaczyć niezliczone gwiazdy. Łatwo domyślić
się, że niezbadany i niedostrzegalny wszechświat składa się z milionów niewidocznych
galaktyk. Nawet współczesny człowiek, dysponując najpotężniejszymi instrumentami,
nie zdołał zbadać całego wszechświata. Ograniczony ludzki umysł nigdy nie
stanie się wszechwiedzący. Jedyną wszechwiedzącą istotą jest Iśwara. Nawet gdybyście poznali wszystko
na tym świecie, pozostaniecie ignorantami, jeśli nie próbowaliście zrozumieć najgłębszej
esencji Iśwary.
To, co wiecie, jest drobiną. To, czego nie wiecie,
jest ogromne. Nie można wiedzieć wszystkiego. Zamiast próbować poznać wszystko,
lepiej jest poznać to, dzięki któremu, wszystko inne stanie się znane. Kriszna
jest boskim wyrazicielem tej wiecznej filozofii życia i nauki o jaźni, którą zawiera
Bhagawad Gita. Joga, czyli nauka o
jaźni, jest fundamentem kultury Indii. Esencją kultury Indii jest zniwelowanie
rozdźwięku między dźiwatmą i Paramatmą wytworzonego przez przyczyny
karmiczne. Kultura Indii i filozofia Indii są w swej istocie religijne.
Słowo religia zawiera przedrostek re, który oznacza robienie czegoś
ponownie. Druga część tego słowa znaczy „jednoczenie.” Zatem, religię można
interpretować jako ponowne zjednoczenie dwóch bytów rozdzielonych przez czas
albo odtworzenie ich pierwotnej jedności. Dźiwatma
i Paramatma straciły swoją fundamentalną
jedność. Karmiczne czynniki wytworzyły dwoistość między atmą i brahmanem.
Przywrócenie pierwotnej jedności atmy
i Paramatmy poprzez samorealizację
stanowi podstawowe zadanie religii.
Ten proces ponownego jednoczenia atmy i Paramatmy jest żmudną sadhaną
(praktyką duchową). W tym miejscu może być pomocna następująca analogia. Woda w
morzu paruje pod wpływem ciepła pochodzącego od słońca i tworzy chmury. Chmury
płyną po niebie do czasu aż zimne wiatry nie skroplą pary w wodę. Rozległy ocean
zawiera ogromną ilość wody. Niewielka objętość tej wody staje się chmurą i
spada w postaci deszczu. Woda deszczowa staje się strumieniem. Wiele strumieni
łączy się w wielką rzekę, która spływa z gór i przemierza doliny. W końcu rzeka
ponownie jednoczy się z oceanem. Podobnie i my oddaliliśmy się od Iśwary, składnicy nieograniczonej łaski.
Przeszliśmy przez wiele inkarnacji i powtarzających się cykli narodzin i
śmierci. Podróż ucieleśniającej się duszy przebiega według podobnego wzoru do
czasu, aż połączy się z uniwersalną duszą.
Jesteśmy dumni z naszej wiedzy, dziedzictwa i
kultury. Niemniej, zachowujemy się w niegodny sposób. Nawet zwierzęta mają
poczucie przyzwoitości i godności. Na świecie istnieją różne warny (grupy społeczne). Opierają się
one na indywidualnych i grupowych atrybutach. Naszych atrybutów nie możemy przekroczyć.
Tylko Iśwara jest ponad wszystkimi
ludzkimi atrybutami.
Wszystkie warny
opierają się na atrybutach. Każda grupa ma swoje specyficzne atrybuty, które
łącznie nazywa się swadharmą. Swadharma nie jest wolna od pragnień.
Posiada swoje konkretne cele. Wśród nich są pokój i pomyślność na tym świecie i
rozkosze nieba. Dlatego wszystkie rytuały nakazane przez poszczególne warny odprawia się w celu spełnienia
doczesnych ambicji i nadziei na niebo. Dharma
oparta na warnach wiąże się z pewną
dozą egoizmu. Nie jest to Iśwara dharma,
którą charakteryzuje absolutna wolność od samolubnych pragnień. Atmę możecie urzeczywistnić tylko wtedy,
gdy wyzbędziecie się wszystkich samolubnych dharm
i podporządkujecie Iśwara dharmie.
Samolubstwo jest nieludzką cechą. Miłość skażona egoizmem to śmierć. Istotą Iśwara dharmy jest bezinteresowna
miłość. Pielęgnujcie cechę bezgranicznej, bezinteresownej miłości. Tylko wtedy
zajaśnieje w was duchowa mądrość. Pielęgnacja tej bezinteresownej miłości nie
jest łatwą rzeczą. W rzeczy samej na początku ważny jest też egoizm. Egoizm
może być zdegenerowaną i zepsutą formą miłości do siebie. Bez swarthy, czyli egocentrycznej miłości,
nie ma pararthy, czyli ekspansywnej
miłości. Bezinteresowna miłość jest poszerzoną formą egoizmu. Ale nie możecie duchowo
wzrastać, jeśli ograniczycie się do siebie samych. Zasady i praktyki humanitarne
są rozszerzoną i uwzniośloną postacią miłości do siebie. Możecie urodzić się w
samolubstwie, ale nie powinniście w nim umrzeć.
Gdy rodzicie się, nie przychodzicie na świat
z girlandami i naszyjnikami. Nie nosicie na sobie pereł czy diamentów. Nie
macie złotych ozdób. Ale na szyi macie zawieszoną girlandę przeszłej karmy i nabytych samskar (wrodzonych skłonności). Kiedy zaś umieracie, nie
zabieracie ze sobą niczego, oprócz skutków dobrych i złych czynów. Zawsze
jesteście przybrani w girlandę swojej nieuchronnej karmy, która chodzi za wami i wam ciąży. Ten ciężar karmy może zostać zmniejszony dzięki
łasce Boga i urzeczywistnianiu jedności waszej duszy z duszą uniwersalną. Sama karma natomiast może zostać zniwelowana
tylko karmą (czynem).
Bhagawad
Gita jest
skarbnicą wzniosłych nauk posiadających wieczną duchową wartość. Młodzi
uczniowie i studenci muszą nad nimi rozmyślać, kontemplować je i praktykować. W
Bharacie musimy doprowadzić do duchowego renesansu. Brak prawości i moralności
jest zmorą współczesnego świata. Człowiek nie żyje samym chlebem. Zawsze musimy
pamiętać, że pieniądze przychodzą i odchodzą, ale moralność przychodzi i wzrasta.
Mam nadzieję, że zastosujecie się do przynajmniej kilku nauk Gity i pójdziecie ścieżką moralności i
prawości. Kończę Mój dyskurs błogosławieństwami dla was wszystkich.
tłum. K.B.
Bhagawad Gita: r.4,
werset 38 Nihilizm – odrzucenie,
negowanie wszelkich przyjętych wartości, norm, zasad, sceptycyzm absolutny.