„Jestem Twój”
Siódmy
dyskurs Sathya Sai Baby wygłoszony podczas letnich kursów Summer Showers
w 1979 r.
Porzucenie
złych myśli jest ofiarą i jogą; porzucenie żony i dóbr materialnych oraz pójście
do lasu na nic się nie przyda. Mówię wam
prawdę taką, jaka jest.
Ucieleśnienia
miłości!
Tjaga (wyrzeczenia) jest wyznacznikiem prawości,
dobroczynności i jadźni (rytualnej
ofiary). Lobha (chciwość) jest podstawową
przyczyną grzesznych czynów prowadzących do niesprawiedliwości, nieuczciwości,
złego prowadzenia się i słabego charakteru. Człowiek powinien najpierw
zrozumieć swoje obowiązki, nauczyć się rozróżniać między dobrem i złem,
grzechem i cnotą, a potem zacząć postępować w prawy sposób. Błędem jest myśleć,
że panowanie nad zmysłami potrzebne jest tylko joginom i sannjasinom (osobom prowadzącym wyrzeczony tryb życia). Kontrola
zmysłów jest potrzebna wszystkim ludzkim istotom. Jeśli wszyscy ludzie zapanują
nad zmysłami, doprowadzi to do pomyślności świata. Pobożność bez pokory i
patriotyzm bez moralności są bezużyteczne, a społeczeństwu przynoszą szkodę,
natomiast działania podjęte w celu zadowolenia Boga mają naturę rytualnej
ofiary i sprzyjają dobru wszystkich.
Sześć złych cech – żądza, gniew, pycha, chciwość,
pragnienia i zazdrość – powstają z utożsamiania się z ciałem. W przeciwieństwie
do nich, współczucie, miłość i duch poświęcenia pochodzą od atmy. Każda osoba musi rozwijać i
stosować się do cnót pochodzących od atmy.
My jednak porzuciliśmy te szlachetne ludzkie cnoty na korzyść pogoni za
chwilowymi przyjemnościami, które zadowalają zmysły. Kriszna powiedział:
„Ardźuno! Pan jest ojcem całego stworzenia obejmującego czujące istoty i
nieożywione rzeczy. Istnieje tylko jeden Pan, który rządzi całym wszechświatem.
On jest panem wszechświata, Dźagan Nathą,
Wiszwa Nathą, a także panem
wszelkiego życia, czyli Prana Nathą.
Rządzenie tym światem spoczywa w rękach Pana wszechświata. Swoją pracę wykonuje
On przez wszystkie ludzkie istoty. Bez Jego natchnienia ludzkie usiłowania nie przyniosą
postępu. Boskość przejawia się i świadczy o swojej obecności we wszystkich
stworzeniach w postaci prawdy-świadomości-błogości.
Ardźuno! Podejmuj pracę, aby zadowolić Boga,
a nie po to, by dogodzić zmysłom. Twoje czyny odpowiadają za wzniesienie do
wyższego poziomu lub spadek na niższe plany. Twoje radości i smutki wynikają z
twoich czynów. Twoje czyny odpowiadają za twoje grzechy i zasługi. Skupiaj
umysł na atmie i wykonuj swoją pracę dla
zadowolenia Boga; wtedy twoje czyny będą bezinteresowne. Bezinteresowne czyny
niszczą w człowieku demoniczne cechy i rozwijają boskie skłonności. Wzmacniają
w człowieku czyste i sattwiczne cechy. Dlatego mówi się, że człowiek ma jedynie
prawo do działania, a owocami jego czynów dysponuje Bóg. Nie powinieneś podejmować
żadnej pracy w nadziei otrzymania jej owoców. Gdy zapanujesz nad zmysłami,
będziesz podejmował bezinteresowne działania i staniesz się przykładem dla
świata. Będąc przedstawicielem ludzkiego rodzaju, o Ardźuno, powinieneś ślubować
i spełniać czyny pełne świętości.”
Aspekt ludzki (dźiwatwa) i boski (dajwatwa)
są ściśle ze sobą związane. Powinniście zrozumieć znaczenie cyklu stworzenia. Cykl
ten zaczyna się od akszary (dźwięku
AUM), z akszary wyłonił się Brahma (kosmiczna Rzeczywistość), z Brahmy wzięła początek ofiara (jadźńa), od niej pochodzi działanie (karma). W tym cyklu dalej, kolejno jedne
z drugich wypływają: chmury (pardźanja),
pożywienie (anna) i wreszcie życie (prana). Jest to cykl stworzenia.
Zauważmy, że w tym ciągu pierwsza jest akszara,
a ostatnia – prana. Wszystkie żywe
stworzenia są zrodzone z pożywienia, żyją dzięki niemu i karmią się
pożywieniem. Mówi się, że „pożywienie jest Bogiem (Brahmą).” Analizując cykl
stworzenia zaczynający się od akszary,
a kończący na pranie, powinniśmy zwrócić
uwagę na etap leżący najbliżej akszary.
Najpierw jest akszara, potem Brahma,
dalej jadźńa, potem mamy karmę, pardźanję, annę i pranę. W cyklu tym prana, czyli życie, znajduje się najbliżej akszary, czyli trwałej rzeczywistości. Karma tattwa (pierwiastek działania) koordynuje pozostałe etapy
cyklu. Z jednej jej strony mamy akszarę,
Brahmę i jadźnię, a z drugiej – pardźanję, annę i pranę. Karma znajduje się w środku pomiędzy
tymi dwoma grupami. Karma pozwala na
syntezę pierwszych trzech aspektów, tj. akszary,
Brahmy i jadźni, z drugą ich grupą,
tj. z pardźaną, anną i praną. Życie nie jest trwałe. Jest zamknięte w
ciele, które ciągle się zmienia i składa się z pięciu zmysłów, pięciu powłok i
pięciu żywiołów oraz związane jest z kszarapuruszą
(nietrwałą duszą doczesną), która jest zniszczalna i podlega rozpadowi. Ale
życie obdarzone boskością jest związane z akszarą,
której nie da się zniszczyć. Te dwa aspekty, zniszczalny (kszara) i niezniszczalny (akszara),
opisuje się też odpowiednio słowami chara
(niestabilny) i sthira (stały).
Sthira jest też akszara,
gdyż wykracza ponad zmiany miejsca i czasu. Chara
jest związana z pięcioma zmysłami, składa się z pięciu żywiołów i stale się
zmienia. Nasze życie toczy się między tymi dwoma aspektami, sthirą i charą, i jest przez to narażone na liczne kłopoty. Oto mała ilustracja.
Ludzie na wsiach używają do mielenia dwóch kamieni. Ten na spodzie jest nieruchomy,
a obraca się górny. Ziarna umieszczone między kamieniami ulegają zmiażdżeniu na
proszek. Wsypane, cały czas są rozrzucane i miażdżone, ale kilka ziaren, które
pozostają w centralnej części kamieni są bezpieczne i nie są miażdżone. To
bezpieczne miejsce można porównać z bliskością z Bogiem. Żywe istoty, które
przebywają blisko Boga, są wolne od wszelkiego niebezpieczeństwa. Tak więc, we wszystkich
naszych czynach powinniśmy przejawiać boski aspekt i tym samym głosić radość
boskości ukrytą w człowieku.
Powinniśmy starać się żyć, nie ulegając radościom
i smutkom wywoływanym przez narodziny i śmierć ciała. Nikt nie płacze, gdy
stwierdzi, że lód jest zimny, ani dlatego, że ogień jest gorący. To naturalne,
że lód jest zimny, a ogień gorący. Tak samo naturalna jest śmierć ciała, które
się urodziło. Dlaczego ktokolwiek miałby nad tym płakać? Stajemy się ofiarami
smutku, uważając naturalne zjawisko za nienaturalne. Przyczyną takiego podejścia
jest przywiązanie. Namiętność wywodzi się z instynktu posiadania. Rozwijając
upodobanie do świata zjawiskowego, zapominamy o naszej boskości.
Kriszna pouczał Dhanańdźaję (dosł. zdobywcę
bogactwa): „Ardźuno! Stajesz się ofiarą abhimany
i mamakary (pychy i dbania o własny
interes) i popadasz w przygnębienie. Nie powinieneś dopuszczać, aby słabości
dotykały twoją ludzką naturę. Ten, kto chce żyć na tym świecie, musi być mężny.
Gdy podejmujesz działania w duchu poświęcenia Panu, gdy pracujesz bez żadnej
myśli o owocach pracy, wtedy kroczysz królewską ścieżką.”
Właśnie dlatego mówi się, że król Dźanaka
mógł osiągnąć najwyższą godność dzięki swojej codziennej pracy wykonywanej
zawsze w duchu poświęcenia. Powinniście kultywować ducha poddania, mówiąc
„Jestem Twój”. W Bhagawacie znajduje
się trafny przykład. Gopiki
(pasterki) od początku zwykły mówić Krisznie „Należymy do Ciebie”. Jest to postawa
cechująca prawdziwe oddanie. Dlatego też Kriszna ochraniał je zawsze i
wszędzie, gdzie się znalazły. Z drugiej strony, mieszkańcy Dwaraki traktowali
Krisznę jak swoją własność. Myśleli: „Kriszna jest naszym bratem, synem naszej
ciotki, synem naszego wuja, to nasz kuzyn, nasz siostrzeniec, nasz bratanek.”
Takie relacje rzutowały na ich postawę względem Kriszny. Poczucie, że Kriszna
należał do nich, skłaniało ich do myślenia, że Pandawowie odnieśli zwycięstwo
dzięki Krisznie, który należał do rodu Jadawa i dlatego uznanie należało się Jadawom.
W ten sposób rozwinęli ahamkarę
(egoizm), co stanowiło początek ich zagłady. Gopiki, natomiast, zawsze były bezpieczne i szczęśliwe, gdyż nie
miały ego, poczucia posiadania ani dumy.
W przypadku Ardźuny zaś, sam Pan twierdził,
że jest on Jego własnością. Jakim szczęściarzem był ten Ardźuna! O Krisznie i
Ardźunie mówi się, że są to Narajana (Bóg) i nara (człowiek). Kriszna ukazał Ardźunę jako ideał człowieka i wzór.
Przez niego przekazał ludzkości swoje święte przesłanie.
Chociaż otacza nas Boskość, stajemy się ofiarami
smutku z powodu rozwijania przywiązania do zjawisk świata. Popiół zakrywa
ogień, z którego powstał. Trzęsawisko zakrywa wodę, z której się zrodziło.
Zaćma tworząca się w oku psuje wzrok. Brud zbierający się na lustrze, sprawia,
że lustro daje zamglony obraz. Podobnie, ignorancja, która miała początek w
boskości, w końcu przesłania naszą świętą wiedzę. Odpowiadają za to nasze złe
skłonności. Gdy przepędzimy te skłonności i złe myśli, będziemy mogli zobaczyć
Pana.
Żyć zgodnie z Iśwara dharmą (przykazaniami bożymi) będziemy mogli dopiero wtedy,
gdy usuniemy z umysłu złe skłonności i zobaczymy boskość. Osoba, która pragnie
żyć zgodnie z Iśwara dharmą powinna
oczyścić swój umysł. Dharma nie zbliży
się do was, gdy głowę macie pełną złych skłonności, gdy wasze oczy ukradkiem zerkają
na złe sceny, gdy wasz umysł jest chwiejny i zwodniczy.
Uczniowie i
nauczyciele!
Powinniście myśleć, że to wy należycie do
Swamiego, a nie Swami do was. Jest to właściwa postawa. Jeśli podejmiecie
podróż życia w duchu poddania, zostaniecie sowicie pobłogosławieni. Taką
postawą wzmocnicie świętą naturę naszego kraju. Możecie rozpowszechniać ducha i
przesłanie Gity, jeśli w umyśle
zachowacie tę jedną linijkę tekstu: „On jest Ojcem i Panem wszechświata.”
Powinniście umacniać swoją wiarę w Pana, który rządzi wszechświatem i pobudza
was do wszystkich czynów. Taka wiara miała silny wpływ na serce Ardźuny,
dlatego postępował zgodnie z boskimi przykazaniami.
Ardźuna powiedział: „Będę wykonywał Twoje
polecenia. Wybacz, że świadomie lub nieświadomie zadałem tyle pytań. Marnowałem
cenny czas, pyszniąc się swoją inteligencją i męstwem oraz okazując ego.” Siła
ciała, siła umysłu i siła wiedzy na nic się nie przydadzą, jeśli nie mają
wsparcia siły czerpanej od Boga. Bez boskiej siły wszystkie są mało warte.
Nie
bądźcie dumni ze swojej młodzieńczej energii i urody. Cała wasza świeżość i
blask zgaśnie niczym piękno kwiatu, który zakwita o świcie i więdnie przed
zmierzchem. Historie waszych drobnych osiągnięć rozbłyskują na krótko i znikają
jak błyskawice, pozostawiając po sobie kompletną ciemność. Pamiętajcie o waszym
boskim przeznaczeniu i nie pozwólcie aby skusiły was ulotne przyjemności. Każdy
uczeń musi podjąć szczery wysiłek aby zrozumieć i wprowadzać w życie ducha Gity. Powinien zachować w sercu świętą i
błogą atma tattwę (prawdziwą naturę duszy),
którą wysławia Bhagawad Gita.
tłum. K.B.
Pardźanja – daje nam błogosławieństwo opadów deszczu, a
tym samym obfitość w świecie materialnym poprzez stworzenie żywności i plonów
(Bhagawatgita, rozdz.3, werset 14).