Celem religii jest właściwe ukierunkowanie umysłu
Ósmy dyskurs wygłoszony przez Śri Sathya Sai podczas obchodów święta Daśara w 1976 roku
„Ten, którego muzułmanie wielbią jako Allacha,chrześcijanie jako Jehowę,
wisznuici jako Lotosookiego Wisznu,
sziwaici jako Sambhu,
Ten, który zapewnia długie życie,
zdrowie, bogactwo i powodzenie
wszystkim i każdemu z osobna,
ta Najwyższa Jaźń jest jednym i tylko jednym”.
(wiersz w telugu)
Ucieleśnienia świętej atmy!Indie są krajem, który od niepamiętnych czasów obdarzał cały świat trwałym pokojem i szczęściem, poprzez szerzenie duchowych nauk. To czego uczył swój lud zawarte jest w modlitwie „Loka samasta sukhino bhawanthu”, co znaczy: „Niech wszystkie światy będą szczęśliwe”. Był to wypełnieniem odwiecznych Wed. Królowie i władcy, mędrcy i jogini oraz cnotliwe matki tego kraju od czasów starożytnych pielęgnowały i podtrzymywały tę szlachetną ideę. Jednakże w wiekach średnich zaczęto wypaczać wedyjskie zalecenia oraz rozpowszechniać złe znaczenie i niewłaściwe interpretacje wedyjskich mantr i bóstw. Na podstawie źle zrozumianych niektórych postaci bóstw z Wed zaczęto ustanawiać nowe religie i ich odłamy. Wszystkie odłamy religijne jak Ganapathja (oparta na koncepcji Ganapathi), Saktheja (koncepcja Boskiej Kosmicznej Energii), Wirasaiwa (koncepcja Niezbędnej Energii Słońca), Soura (koncepcja życia w przyjemności i dobrobycie) i Czarwaka (koncepcja Śiwy jako źródło życia wszystkich istot) powstały właśnie w ten sposób. Pod ich wpływem ustanowiono rozmaite formy wielbienia dla wybranych bóstw. Postaci tych bóstw i praktyki, które przyjmowali zwolennicy tych odłamów, również się różniły. Należy pamiętać, że rozmaite tradycje i praktyki ustanowione w różnych czasach powstały dla podźwignięcia charakteru człowieka, a nie po to, by kierując się egoizmem, propagować je jako dogmaty wśród ogółu ludzi. Jednak podstawowa prawda kryjąca się za działalnością różnych wspólnot religijnych jest zawsze jedna i ta sama, i to ją właśnie należy rozpoznać. Różne religie ustanowiono w jednym celu, mianowicie w celu właściwego ukierunkowania ludzkiego umysłu i skierowania człowieka ku Bogu. Jednak ten rodzaj tolerancyjnego, otwartego myślenia zanikał w miarę upływu czasu. Istotą, celem i sednem wszystkich religii jest czystość świadomości. Jednakże te szlachetne i święte idee odsunięto na dalszy plan, a ludzie o ograniczonych umysłach, kierowani egoistycznymi pobudkami, zaczęli wypaczać i źle interpretować wielkie religie i rozpowszechniać w świecie anarchię. Nie biorąc tego pod uwagę, niektórzy oskarżają religie i ich odłamy, czyniąc je odpowiedzialnymi za anarchię i konflikty w społeczeństwie.
Ucieleśnienia boskiej atmy! Religia i kasta nie są wcale odpowiedzialne za konflikty i anarchię w społeczeństwie. To ego i zazdrość niektórych samolubnych ludzi są przyczyną tej sytuacji. Są to ci, którzy prowadzą brudną grę rozpowszechniając anarchię i konflikty pod płaszczykiem religii. Bardzo ważne jest, by to zrozumieć. Obecnie czyni się pewne próby, by zniszczyć religie i kasty błędnie uważając je za źródło wszelkiego zła i anarchii w społeczeństwie. Tymczasem musimy zniszczyć uczucia nienawiści i nietolerancji wobec religii i kast, a nie religię i kasty jako takie. „Istnieje tylko jedna religia – religia miłości, istnieje tylko jedna kasta – kasta ludzkości”, dlatego nie ma potrzeby nawracać kogokolwiek. Nikt nie powinien w ogóle dawać dostępu takim złym myślom. Bez względu na to, do jakiej należysz religii czy rasy, bardzo istotne jest, by uświadomić sobie prawdę, że istotą wszystkich religii jest jedno i to samo.
W kraju Bharatu, czyli w Indiach, od niepamiętnych czasów przez tysiąclecia, czci się i uznaje sanathanę dharmę, odwieczną mądrość. Niestety, po pewnym czasie zasada jedności rozpowszechniana przez sanathanę dharmę ustąpiła miejsca dualizmowi i różnorodności w hinduistycznej myśli filozoficznej. W wyniku tego wyłoniły się dwa odłamy: wisznuitów i sziwaitów, a następnie powstały kolejne podgrupy. Kiedy widzicie, że w religiach powstałych niedawno, jak islam, czy chrześcijaństwo, uformowały się podziały, odłamy i podgrupy, to nie dziwcie się, że w tak starożytnej wierze jak sanathana dharma również wyłoniły się różne sekty i podsekty. W islamie istnieją dwa duże odłamy, a mianowicie sunnici i szyici. Podobnie w chrześcijaństwie istnieją dwa duże odłamy religijne, a mianowicie katolicy i protestanci, posiadające ponadto niezliczoną ilość wyznań. Tylko dlatego, że w obrębie religii są odłamy i podgrupy, nie można zaprzeczać istnieniu Boga. Nikt nie może zaprzeczyć istnieniu Iśwary, Allacha, Chrystusa, czy Boga w innej religii. Ludzie należący do rozmaitych religii wielbią Boga pod różnymi imionami, ale Bóg jest jeden. Na przykład muzułmanie czczą Boga jako Allacha. Używają słowa „namadż” dla określenia „prarthany”, czyli modlitwy. Pandici w religii hinduistycznej są nazywani w islamie khaji. Śastry w islamie nazywają się „ullah”. Tak jak Wedy są podstawą dla religii hinduistycznej, tak Koran jest podstawą dla islamu. Tak więc imiona i nazwy są różne, ale mimo to podstawowe znaczenie i istota miłości we wszystkich religiach są jednakowe. Każdy musi zrozumieć tę kwestię. Prorocy różnych religii wiedzieli o tym i wśród religii świata rozpowszechniali ewangelię jedności. Dzięki tak rozumianej jedności próbowali wznieść ludzkość do poziomu boskości.
Śri Adi Śankaraczarja był jednym z takich wielkich przedstawicieli zasady jedności, czystości i boskości. Propagował on wielką filozofię adwajty, czyli niedwoistości. Był ukochanym synem Śiwaguru i Arjamby, pobożnego małżeństwa braminów w stanie Kerala na południu Indii. Już w bardzo młodym wieku opanował Wedy, Śastry i Purany. Kładł nacisk na ścieżkę mądrości (dźniana) i propagował prawdę „adwajta darśanam dźnianam” – prawdziwa mądrość tkwi w postrzeganiu niedwoistości. Rozpowszechniał filozofię adwajty w całym kraju. Wyjaśniał, że atma tattwa we wszystkim jest taka sama, tylko wskutek różnic w nazwach (upadis) nadanych przez różnych ludzi, Boga postrzega się jako różne postacie i nazywa rozmaitymi imionami. Na podstawie wedyjskich aforyzmów „ekoham buhusjam” – „Jeden Bóg manifestuje się jako wielość”, „Iśwarah sarwa bhuthanam” – „Jeden Pan obecny jest we wszystkich żywych istotach“ i „Iśawasjam idam sarwam” – „Jeden Bóg przenika cały wszechświat”, ustanowił on prawdę, że wszechprzenikająca paramatma, czyli najwyższa dusza, jest tylko jedna.
Biorąc pod uwagę powszechną ludzką niemożność zrozumienia tak wielkiej prawdy jak adwajta darśana i osiągnięcia tak szlachetnych wyżyn w duchowości, Śri Ramanujaczarja propagował tę samą prawdę w pewien szczególny sposób, a mianowicie jako wiśiszta adwajtę, czyli warunkową niedwoistość. Był ukochanym dzieckiem Kanthimathi i Kesawasuri. Kładł nacisk na oddanie (bhakti) jako ścieżkę dla osiągnięcia boskości. Wyjaśniał, że nie sposób osiągnąć boskości bez oddania i że Bóg jest sewja, czyli ten, któremu należy służyć, a wszystkie ludzkie istoty są sewakami, czyli sługami Boga. Bazując na takiej przesłance, propagował filozofię wiśiszta adwajty określaną jako warunkowy niedualizm. Według niego Bóg jest Źródłem i tym, który podtrzymuje życie. Jest celem ludzkiej istoty i można Go osiągnąć jedynie krocząc ścieżką oddania. Jednakże dźiwatma, indywidualna dusza, podczas cyklu narodzin i śmierci, oddzieliła się od Źródła, paramatmy, najwyższej duszy i musi ponownie podróżować do swego Źródła. W ten sposób porównywał indywidualną duszę do rzeki, a paramatmę do morza. Tak jak rzeka płynie do morza i łączy się z nim, tak również rzeka zwana indywidualną duszą, podróżując ścieżką oddania, połączy się ostatecznie z oceanem paramatmy.
Jeśli przeanalizujemy dogłębnie filozofię wiśiszta adwajty, możemy wywnioskować, że jest ona także pewną formą adwajty. Jeśli posłużymy się tym samym przykładem rzeki płynącej w kierunku morza i w końcu pogrążającej się w nim, całkowicie tracącej swą tożsamość, pojawi się pytanie, skąd wzięła się rzeka? Powstała z kropli deszczu. W związku z tym nasuwa się następne pytanie, skąd wzięły się krople deszczu? Z chmur. Następne logiczne pytanie będzie, skąd wzięły się chmury? Chmury utworzyły się wskutek parowania morskiej wody pod wpływem promieni słonecznych. Analizując w ten sposób dochodzimy do wniosku, że woda z morza powraca z powrotem do morza i łączy się z nim. To zjawisko przekazuje pewne szczególne i wyjątkowe znaczenie. Oto dlaczego tę szkołę filozoficzną nazwano wiśiszta adwajta. Jeśli ktoś chce osiągnąć Źródło, którym jest morze, czyli paramatma, do tego Źródła może go doprowadzić jedynie prąd miłości.
Taką świętą miłość do Boga nazwano oddaniem (bhakti). Jest ona czysta, stała i bezinteresowna. Oddanie (bhakti) objaśniano dodatkowo jako brak pragnienia czegokolwiek za wyjątkiem Boga. Miłość do Boga nie tęskni do ziemskich przedmiotów. Nie tęskni też do ziemskiego szczęścia, wygód i komfortu. To jest tak, jak ktoś patrząc w lustro, czuje się szczęśliwy z własnego w nim odbicia. Podobnie ktoś wizualizuje swoje własne ja w lustrze Boga i jest szczęśliwy. Zjawisko to określono jako bhakti. W ten sposób Śri Ramanujaczarja oddał pierwszeństwo bhakti i wszędzie rozpowszechniał jego kult.
Śri Madhwaczarja natomiast czuł, że człowiek podążając po prostu ścieżką oddania (bhakti) i mądrości (dźniana) nie potrafi urzeczywistnić swej wewnętrznej boskości. Założył on szkołę filozoficzną zwaną dwajta (dwoistość). Rodzicami jego byli Wedawathi i Madhjageha. Według jego opinii, człowiek dzięki całkowitej utracie swojego indywidualnego ja, przestaje istnieć jako odrębna jednostka i dlatego nigdy nie może doświadczyć boskości. Stąd teoretyzował, że człowiek zawsze pozostanie dźiwą, czyli duszą indywidualną, a paramatma paramatmą. Tylko wtedy, kiedy człowiek pozostaje dźiwą, może doświadczyć słodkiej miłości Boga. Bazując na tej teorii, ustanowił i propagował filozoficzną szkołę dwajty. Na poparcie filozofii dwoistości przytaczał przykład, że niemożliwe jest, aby cukier uświadomił sobie swoją własną słodycz. W tym przykładzie Boga porównuje z cukrem, a indywidualną duszę z mrówką. Jeśli indywidualna dusza (mrówka) zakosztuje słodyczy cukru, czyli w tym kontekście paramatmy, pozostanie nadal duszą indywidualną. Taka jest istota filozofii dwajty rozpowszechniana przez Śri Madhwaczarję.
Guru Nanak, założyciel religii Sikhów, urodził się z rodziców Thripthadewi i Śrikali. Rozpowszechniał on koncepcję bhakti i prapatti, czyli oddania i poświęcenia się Bogu, jako środków do urzeczywistnienia Boga. Doradzał także, aby każdy odważnie i mężnie bronił swojego oddania. Guru Nanak rozpowszechniał jedną z ważnych zasad sikhizmu, a mianowicie, aby nikt nie pożądał cudzej własności.
Buddyzm założył Gautama Budda, syn króla Suddhodany i królowej Majadewi. Obwiniał on ludzi za to, że utracili moc przez niewłaściwe obchodzenie się ze zmysłami podarowanymi przez Boga. Doradzał, by właściwie wykorzystywać umysł i intelekt w urzeczywistnianiu prawdy i dzięki temu osiągnąć zwycięstwo nad smutkiem. Poprzez właściwe dociekanie każdy powinien zrealizować cel i sens swego ludzkiego życia. Powinien też uświadomić sobie, że smutki i trudności wynikają z iluzji i powinien starać się ich pozbyć dzięki właściwemu dociekaniu. Trzema głównymi zasadami buddyzmu są: 1. buddham śaranam gaczczami – szukam schronienia w buddhi, czyli intelektualnym rozróżnianiu, 2. dharmam śaranam gaczczami – szukam schronienia w dharmie i 3. sangham śaranam gaczczami – szukam schronienia w społeczeństwie. Gautama Budda nigdy nie wypowiadał słowa ‘Bóg’ i ‘oddanie’. Pomimo to doradzał ludziom ścieżkę dharmy (dharma w języku buddystów znaczy kodeks moralnego postępowania) i kultywowanie miłości oraz współczucia.
Wardhamana Mahawira był wielkim przedstawicielem dżinizmu. On także rozpowszechniał ideę, że kult bhakti i prapatti, czyli oddanie i poświęcenie są potrzebne do osiągnięcia kaiwalji, czyli wyzwolenia. Podkreślał, że celem człowieka jest wykonywanie swoich obowiązków. Najbardziej znaczącym wkładem dżinizmu w indyjską myśl filozoficzną jest zasada ahimsy, niekrzywdzenia, doprowadzona do skrajności, a mianowicie zaprzestania ranienia w jakikolwiek sposób wszelkiego życia w boskim stworzeniu. Mahawira uznawał, że skoro cały kosmos jest kreacją Boga i istnieje On wewnątrz każdej żywej istoty, wobec tego niczego, żadnej żywej istoty w całym kosmosie nie można źle traktować, ranić, czy zabijać.
Zoroastryzm, nazywany także religią Parsów, albo religią perską, jest jedną z wcześniejszych religii na świecie. Założycielem tej religii był Zoroaster lub Zaratusztra. Religia ta głosi, że światło mądrości powinno zawsze jasno świecić w naszym sercu i złe myśli oraz pragnienia, które pojawiają się w naszym umyśle, musimy ciągle spalać w tym ogniu mądrości. Nasze serce musi być świętym ołtarzem, na którym powinniśmy umieścić ów święty ogień. Religia zoroastryzmu wyznaje, że pewnego dnia każdy przedmiot, każda istota, a nawet każdy atom we wszechświecie zostaną w tym ogniu spalone na popiół. Ogień niszczy każdy przedmiot we wszechświecie, a ostateczną formą jest popiół, który nawet po wrzuceniu do ognia pozostaje popiołem. Istota tego przykładu tkwi w tym, że ogień mądrości zamienia w popiół ziemskie pragnienia. Taka jest istota zoroastryzmu rozpowszechniana przez Zaratusztrę.
Istotą i sednem wszystkich powyższych analiz jest to, że wszystkie religie na świecie kładą nacisk na dwa ważne czynniki jako istotne środki do urzeczywistnienia Boga, a mianowicie na mądrość (dźniana) i oddanie (bhakti). Każda z tych religii nazwana jest imieniem swego proroka-założyciela. Jednakże religia Sai jest esencją wszystkich religii i jako taka powinna być rozwijana i rozpowszechniana. Istota, duchowe znaczenie i cel wszystkich religii jest jeden. Żadna religia na świecie nie uczy nienawiści, konfliktu i nikczemności.